Doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của một quốc gia. Bài viết này Ninja sẽ chia sẻ cho bạn khái niệm doanh nghiệp nhà nước, phân loại doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật doanh nghiệp. Hãy cùng tham khảo để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của doanh nghiệp nhà nước trong sự phát triển kinh tế của một quốc gia.

Doanh nghiệp nhà nước – Khái niệm và đặc điểm cần hiểu rõ

I. Doanh nghiệp nhà nước là gì?

Doanh nghiệp nhà nước là loại hình kinh doanh được quy định trong Chương IV của Luật Doanh nghiệp 2020.

Theo Điều 88 Luật Doanh nghiệp 2020, loại hình doanh nghiệp này được định nghĩa như sau:

“1. Doanh nghiệp nhà nước được tổ chức và quản lý dưới dạng công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần. Bao gồm:

a) Doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ;

b) Doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu hơn 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết, trừ các doanh nghiệp quy định tại điểm a khoản 1 của Điều này.”

Doanh nghiệp nhà nước là gì?

Ngoài ra, Điều 89 Luật Doanh nghiệp quy định cụ thể các loại hình doanh nghiệp nhà nước như sau:

– Công ty TNHH 1 thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ theo quy định tại điểm a khoản 1 của Điều 88 Luật Doanh nghiệp 2020;

– Công ty TNHH 2 thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần do Nhà nước sở hữu hơn 50% vốn điều lệ theo quy định tại điểm b khoản 1 của Điều 88 Luật Doanh nghiệp 2020.

Tóm lại, hiện nay có ba loại hình doanh nghiệp nhà nước như sau:

– Công ty TNHH 1 thành viên do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ;

– Công ty TNHH 2 thành viên trở lên do Nhà nước sở hữu hơn 50% vốn điều lệ;

– Công ty cổ phần do Nhà nước sở hữu hơn 50% vốn điều lệ.

II. Phân loại các doanh nghiệp nhà nước

1. Phân loại theo nguồn vốn

– Doanh nghiệp có vốn Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ

Chi tiết, các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ bao gồm:

+ Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên được sở hữu 100% vốn đầu tư phát triển của doanh nghiệp nhà nước. Bao gồm:

Công ty mẹ của tập đoàn kinh tế nhà nước

Công ty mẹ của tổng công ty nhà nước

Công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ – công ty con

+ Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên là công ty độc lập được sở hữu 100% vốn điều lệ bởi Nhà nước.

–  Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết

Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. Bao gồm:

+ Đây có thể là công ty mẹ của tập đoàn kinh tế, công ty mẹ của tổng công ty nhà nước, hoặc công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ – công ty con.

+ Công ty trách nhiệm hữu hạn từ hai thành viên trở lên và công ty cổ phần độc lập được sở hữu trên 50% vốn điều lệ. Tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

Phân loại các doanh nghiệp nhà nước

2. Phân loại theo hình thức tổ chức doanh nghiệp nhà nước

Theo quy định của Điều 88 Luật Doanh nghiệp năm 2020, doanh nghiệp nhà nước bao gồm các loại hình sau:

– Công ty nhà nước

Đây là doanh nghiệp được thành lập với toàn bộ vốn điều lệ do nhà nước sở hữu. Được tổ chức quản lý dưới hình thức công ty Nhà nước độc lập hoặc tổng công ty nhà nước.

– Công ty cổ phần nhà nước

Đây là công ty cổ phần mà toàn bộ cổ đông là các công ty nhà nước hoặc các tổ chức được nhà nước ủy quyền góp vốn. Công ty này hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

– Công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên

Đây là công ty trách nhiệm hữu hạn mà toàn bộ vốn điều lệ được nhà nước sở hữu. Công ty này được tổ chức và quản lý bởi nhà nước.

– Công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước có từ hai thành viên trở lên

Đây là công ty trách nhiệm hữu hạn mà tất cả các thành viên đều là công ty nhà nước hoặc có thành viên là công ty nhà nước. Các thành viên được ủy quyền góp vốn. Công ty này hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

– Doanh nghiệp cổ phần, vốn góp chi phối của nhà nước

Đây là doanh nghiệp mà cổ phần hoặc vốn góp của nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ. Trong trường hợp này, nhà nước có quyền chi phối hoạt động của doanh nghiệp.

3. Phân loại theo mô hình tổ chức quản lý

Cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền quyết định tổ chức quản lý doanh nghiệp nhà nước theo hai mô hình sau đây:

– Mô hình 1: Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Ban kiểm soát.

– Mô hình 2: Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc, Ban kiểm soát.

Trong mô hình này, tất cả quyền quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp, điều hành doanh nghiệp cũng như kiểm soát nguồn vốn, lợi nhuận đều thuộc về quyền của nhà nước. Mặc dù mô hình kinh doanh này có hiệu quả khá hạn chế. Tuy nhiên doanh nghiệp vẫn được hưởng nhiều quyền lợi pháp luật và tài chính. Chẳng hạn như quyền về thuế.

III. Cơ cấu tổ chức quản lý doanh nghiệp nhà nước

Cơ cấu tổ chức quản lý doanh nghiệp nhà nước

Điều 90 của Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về cơ quan đại diện chủ sở hữu và cơ cấu tổ chức quản lý doanh nghiệp nhà nước dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên theo hai mô hình sau:

1. Mô hình thứ nhất

– Chủ tịch công ty hoặc Giám đốc/Tổng giám đốc

– Ban kiểm soát

2. Mô hình thứ hai

– Hội đồng thành viên

– Giám đốc/Tổng giám đốc

– Ban kiểm soát

Các chức danh và quyền hạn trên đây đại diện cho cơ quan chủ sở hữu và có trách nhiệm trong quản lý doanh nghiệp nhà nước.

Trên đây là toàn bộ bài viết về khái niệm và phân loại mô hình doanh nghiệp nhà nước. Hy vọng bài viết này của Ninja đã mang đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích về loại hình doanh nghiệp này. Chúc bạn thành công!

=>> Nếu cần trợ giúp, đừng ngần ngại inbox, các Ninjaer sẽ giúp đỡ bạn. Tham gia ngay:

Group: https://fb.com/groups/congdongninja

Fanpage: https://www.facebook.com/ToolsNinja/

Group HCM: https://www.facebook.com/groups/952213511918580/

Tiktok: https://www.tiktok.com/@lammarketing0dong

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCemwpJtaSpQJL_0KGL8mkBA